زنگینامه علی اکبر دهخدا

امروز در این مقاله میخواهیم به شما بعد از معرفی تعداد زیادی از شاعران مانند مولوی  سعدی   حافظ و ..... یکی از بهترین نویسنده ها و عالمان قزوینی یعنی علی اکبر دهخدا را به شما معرفی کنیم.

لطفا تا انتها مقاله با ما همراه باشید.....

زندگینامه کامل علی اکبر دهخدا

زندگینامه:

خانواده علی اکبر اصالتا قزوینی بودند برای همین هم برخی او را به نام دهخدا قزوینی می‌شناسند.

پدرش خان بابا با همراه خانواده خود وارد تهران گردید و در سال ۱۲۵۶ صاحب فرزندی به نام علی اکبر شد.

پس از اموختن و نوشتن، به دست استادان علوم دینی سپرده شده و دانشمندی به نام شیخ غلام حسین بروجردی مربی او می‌شود. هنگامی که مدرسه ی سیاسی در تهران دایر گردید، دهخدا شاگرد آن مکتب شد و در آنجا به مکتب درس محمد حسین فروغی راه یافت و از محضر وی بهره ها جست و چنان درخششی کرد که ذکاء الملک برای رعایت برتری او بر اقرانش، گاه گاه، وظیفه‌ی تدریس را به وی می‌سپرد.تا اینکه در زمان مظفرالدین شاه قاجار، یک تن از مردان سیاسی آن روزگار –معاون الدوله غفاری- سفیر دولت ایران در کشورهای جزیره‌ی بالکان می‌ شود و دهخدا را با خود به اروپا می‌برد. دهخدا در این سفر، در کنار کارهای اداری، به آموختن دانش های تازه و یادگیری زبان فرانسه پرداخت تا اینکه سرانجام، در سال ۱۲۸۵ خورشیدی به ایران بازگشت و با جهانگیرخان شیرازی و قاسمخان تبریزی که گردانندگان اصلی روزنامه‌ی هفتگی صور اسرافیل بودند، آشنا شد و به خواهش آن دو، سردبیر روزنامه‌ی صور اسرافیل گردید.»( دهخدا، 1370: 12) و با چشمانی باز و قلبی تپنده در جبهه‌ی ازادی خواهان حضو ر یافت و روزنامه‌نویسی را با نوشتن مقالات «چرند و پرند» در روزنامه‌ی صور اسرافیل آغاز کرد.

پس از به توپ بستن مجلس و قتل میرزا جهانگیرخان شیرازی و ...، وی به همراهی علامه قزوینی به پاریس و سپس، به سویس رفت و در سویس، سه شماره از مجله ی صور اسرافیل را منتشر کرد و سپس، در استانبول با همیاری گروهی از ایرانیان مقیم ترکیه، روزنامه‌ی سروش را به زبان فارسی منتشر ساخت و سپس، پس از جنگ جهانی اول، وی که به همراه گروهی از ایرانیان در میان ایل بختیاری پناه جسته بود، به تهران بازگشت و از کارهای سیاسی کناره گرفت و به کارهای علمی و ادبی پرداخت. مدتی نیز ریاست دفتر آموزش و پرورش و ریاست مدرسه‌ی علوم سیاسی و سپس، ریاست مدرسه ی حقوق علوم سیاسی تهران را پذیرفت. با آغاز دولت ملی دکتر مصدق در سال 1330 ه.ق.دهخدا مجدداً به صحنه‌ی مبارزات سیاسی کشیده شد و در دفاع از مصدق مقاله نوشت. تا اینکه سرانجام، پس از کودتای 28 مرداد 1332 که در جستجوی دکتر حسین فاطمی به خانه‌اش ریخته بودند، به جهت ستایش از مقام دکتر مصدق، نان بخور و نمیرش را نیز قطع کرده و به محاکمه‌اش کشیدند و وی را مورد شکنجه و آزار قرار دادند.به حدی که به حال اغما افتاد ودر یک کلمه با کودتای 28 مرداد، دهخدا دق مرگ شد.»( ‌امین ،1384: 45)

فعالیت های سیاسی:

همانطور که بالاتر اشاره کردم علی اکبر دهخدا در کارهای سیاسی نقش زیادی داشت اما در چند خط خلاصه شده آناه را مرور می‌کنیم:

دهخدا سیاستمداری دانش آموخته بود که تحصیل در مدرسة علوم سیاسی و زندگی در غرب، به گسترش سطح دانش و آگاهی او انجامیده بود. همچنین، عضویت وی در کمیتة انقلاب که خود شاخه ای از حزب سوسیال دموکرات قفقازی به شمار می‌آمد، در شکل گیری بینش سیاسی وی تأثیری عمیق برجای نهاده بود.»(همان ) وی در اوان مشروطیت و برپایی مجلس، به همراهی میرزا جهانگیرخان شیرازی و میرزا« قاسم خان تبریزی، در راستای حمایت از مشروطیت به انتشار روزنامه « اقدام » و « صور اسرافیل» اقدام نمود.

در نهایت هم همانطور که گفته شد به دلیل حمایت از دکتر مصدق به زندان افتاد و بسیار شکنجه و ازار از طرف دولت وقت به او رسید.

پس از بمباران مجلس، فضای فرار و خفقان همه جا را فرا گرفت. بیشترآزادی خواهان یا گرفته و یا تبعید گردیدند ازجمله، دوست و همکار صمیمی دهخدا،میرزا جهانگیرخان شیرازی به دار آویخته شد. در روز بمباران مجلس نیز، دهخدا همراه با تقی زاده از بیم جان به سفارت انگلیس پناه برد.»(کسروی ،1363: 112) و مدت 24 روز درآنجا به سر برد تا سرانجام با سرخوردگی و تأسف از شکست نهال نوپای مشروطیت، تن به تبعید اجباری سپرد و عازم اروپا گردید. وی پس از تبعید، تنها سه شماره از آن را در« ایوردون سویس» تهیه و در پاریس به چاپ رساند و پس از بازگشت به ایران نیز به فعالیت های سیاسی و تحقیقی روی آورد. در ميان شاعران دوره مشروطيّت، دهخدا از جمله آنها است که در شعر خود، حروف، کلمات، مصراع و حتّي ابيات عربي را به کار گرفته از آن براي بيان دغدغه هاي جامعه آن روز، که شامل مسائل جديد و انديشه تحول يافته اي بود، استفاده مي کند؛ اما زبان او همان زبان و قالب سنتّي است که استفاده از لغات و تعابير عربي يکي از ويژگي‌هاي آن است که به دهخدا به ارث رسيده است.در شعر امثال ملک الشعراي بهار و ... قوالب سنتّي قديم و زبان ادبي سنتّي است. منتهي در فکر تحول ايجاد شده است و ديگر اشعار فقط محدود به عشق و عرفان و مدح نيست بلکه مسائل بشر امروزي و احساسات و وصف‌هاي تازه اي مطرح است.»(شمیسا، 1385: 331)
صرف نظر از اين موافقتها و مخالفتها بايد گفت شعر دهخدا حدّ واسط شعر دوره بازگشت و شعر نو است و تا حدّي ويژگي‌هاي هر دو را دارد. دهخدا از طرفي در شکل و روساخت اشعارش از بعضي واژه ها و عبارات عربي رايج در شعر کهن، که در دوره بازگشت دوباره رواج يافته بود، استفاده مي کند و از سوي ديگر از نظر مضموني گاهي با استفاده از همين روساخت به نقد اجتماعي و سياسي دست مي زند که از ويژگيهاي
شعر دوران مشروطه است. در دوره مشروطيت، مضامين و تفکرات جديدي در جامعه ايراني مطرح شده بود که در شعر شاعران آن دوران از جمله دهخدا بازتاب خاصي دارد.

در گذشت علی اکبر دهخدا

سرانجام در روز یکشنبه ۱۸ اسفند سال ۱۳۳۴ دار فانی را وداع گفت و در شهر ری در ابن بابویه در مقبره خانوادگی شان دفن شد.

مقبره دهخدا

ابن بابویه یکی از گورستان های بزرگ تهران ـ ری است که در آن بسیاری از مشاهیر ایران زمین دفن شده اند و اسم آن را از محمد ابن بابویه یا شیخ صدوق بر داشته اند.

آثار دهخدا

علی اکبر در طول زندگی خود آثار بسیار زیبا و طلایی خلق کرده است که نام آنها تا ابد در تاریخ ایران جاودان خواهدماند....

آثار ایشان:

• لغت نامه دهخدا
• امثال الحکم
• چرند و پرند
• نشریه صور اسرافیل
• ترجمه کتاب انحطاط روح اثر مونتسکیو
• ترجمه کتاب روح القوانین اثر مونتسکیو
• فرهنگ فرانسه جمع آوری دکتر معین

این آثار ایشان بسیار طلایی بوده و به عنوان آثار طلایی فارسی محفوظ خواهند ماند......

ممنون که تا آخر این مقاله ما رو همراهی کردید از این لیست می‌توانید به بهترین نوشته های ما دسترسی پیدا کنید:

یادگیری فارسی متوسطه در کمتر از ۳۰ دقیقه!

۰ تا ۱۰۰ زندگی احمد شاملو

کارکرد های زبان

سیر تکامل خط

کارگاه آموزش کامل داستان نویسی کودک + چاپ کتاب

کارگاه آمار و روش تحقیق کامل + ۴۰ ساعت فیلم!

ارادتمند شما گروه رواد.....................

پژوهشگر و نویسنده

دکتر فاطمه حکیما

تنظیم کننده

امیرعباس حکیما