آموزش داستان نویسی کودکان (تضمینی و تجربه محور)

        رَواد آموزش منحصر به فرد داستان نویسی کودکان براساس نظریه استعاره مفهومی لیکاف و جانسون و ویژگی های روانشناختی رشد کودک

تولید محتوا (نویسندگی) یکی از چند شغل پردرآمد است. ما برای نوشتن در هر سطح و برای هر صنف و گروهی به سه میم توجه می‌کنیم: موضوع، متن و مخاطب.

در این سی دی آموزشی به این سه مورد توجه شده و با توجه به مراحل رشد کودک به خلق داستان تاثیرگذار می‌پردازیم.

کارگاه داستان نویسی گروه رواد در تابستان برگزار شد و نتایج بسیار خوبی داشت. کتابهای مهارت آموزان را نشر رواد چاپ کرد و تا پایان نگارش داستان با مهارت جویان عزیزمان همراه بودیم. این دوره همراه با گواهی رسمی از وزارت ارشاد اسلامی است و برای نویسندگان چه نویسندگان کودک و نوجوان و چه عزیزانی که دوست دارند نویسندۀ توانایی باشند، بسیار تأثیرگذار است.

در خرید آفلاین هم ما با شما عزیزان تا چاپ کتابتان با پشتیبانی دائمی در خدمتتان هستیم. آموزش داستان نویسی کودک براساس مولفه های روان شناختی کودک مطابق با استانداردهای مباحث بینارشته ای ادبیات، زبان شناسی و روان شناسی است. با گذر زمان رشته های علمی بیش از پیش به هم نزدیک و مباحث بینارشته ای (Interdisciplinary topics) اهمیتی دو چندان پیدا کرده اند. بر همین اصل، پژوهشگران فعال در حوزۀ ادبیات کودک تلاش دارند با تلفیق نظریه های ادبی و روانشناختی به نویسندگان کمک کنند داستان های کودکانه ای را خلق کنند که علاوه بر زیبایی شناسی ادبی مثل موسیقی متن، صور خیال، آرایه های ادبی ویژگی های رشدی و روانی کودک را هم در برگرفته باشد.
در سال 2019 مقاله ای با عنوان "چگونه کتابهای داستان کودکان می‌توانند همدلی کودکان را ارتقاء دهند؟ چارچوب مفهومی مبتنی بر روانشناسی رشد و نظریه های ادبی" به چاپ رسیده که در این مقاله نشان داده شده چگونه می‌توان با تلفیق نظریه های ادبی و ویژگی های روانشناختی دوران کودکی داستان هایی موثرتر و کاربردی تری خلق کرد.

گروه علمی آموزشی رواد نیز با استفاده از این رویکرد علمی دورۀ داستان نویسی کودکان را 9 ساعت (560دقیقه) تدارک دیده است. این دوره با همکاری گروه ادبیات و روانشناسی مجموعۀ علمی آموزشی رواد برگزار می‌شود. مطالب دوره براساس نظریه های ادبی مانند نظریۀ استعاره ای مفهومی لیکاف و جانسون، طرحواره‌ها، بهره بردن از کهن الگوها در داستان و ویژگی های رشدی دوران کودکی ارائه خواهد شد. این دوره با دوره های دیگر متفاوت است چرا که نگاه جدیدی به ادبیات کودک دارد.
 

بخشهایی از سی دی آموزشی داستان نویسی برای کودکان در ذیل آمده است:

آشنا کردن کودک با احساساتش
از سه سالگی به بعد احساسات ثانویه در کودک رشد می‌کند. کودک ما احساسات مختلفی چون حسادت و ... را تجربه می‌کند. برخی احساس‌ها اولیه و برخی ثانویه هستند. به هر روی کودک احساس دارد و باید به احساس او احترامم بگذاریم. و در قصه نشان بدهیم.
عصبانی‌ای عزیزم؟
چون‌که خواهرت گل‌سرت رو برداشته؟
می‌دونم...
تا این‌جا حس همدلی اتفاق افتاده. بعد از این راه‌حل ها رو بررسی می‌کنیم...
 

چند نمونه از آثار هنرجویانی که دورۀ آنلاین و یا آفلاین داستان نویسی کودک را شرکت کردند. که توسط نشر رواد چاپ شده است

.

استفاده از طرح‌واره‌ها
ذهن انسان استعاری است، یعنی انسان از طریق استعاره جهان را می‌اندیشید. در زیرمجموعه استعاره‌ها طرح‌واره هستند. روان‌شناسان معتقدند هر چیزی که انسان بفهمد طرح‌واره‌ای در ذهنش خلق می‌شود. طرحواره‌ها شگرد زبانی و ذهنی هستند که در ذیل استعاره‌ها قرار می‌گیرند. استعاره‌ها محدود به دوره‌ی سنی خاصی‌ نیستند، بلکه انسان به گفتۀ لیکاف و جانسون(1980) در هر دوره و سنی استعاری می‌اندیشد، بنابراین استعاره در وهله‌ی اول به نحوه‌ی اندیشیدن بشر مربوط می‌شود و تفکر اساساً خصلت استعاری دارد.
ازجمله طرحواره‌های تصویری می‌توان بهطرحوارۀ حرکتی اشاره‌کرد:

«طرحواره‌ها الگوهای ادراکی و پیش‌مفهومی هستند که انسان ‌آن‌ها را به حوزه‌های انتزاعی و مجرد‌ نیز‌ تعمیم می‌دهند. برای مثال تجربۀ فیزیکی ما از حرکت در مـسیر، به ایـجاد طـرحوارۀ حرکتی‌ می‌انجامد. این‌ ساختار ذهنی و پیش‌مفهومی انسان را قادر می‌کند تا بتواند مفاهیم بسیار مجرد و ذهنی را نـیز‌ در‌ قالب طرحوارۀ حرکتی بیان کند. به جملۀ «بر سر یک دوراهی قرار گرفته‌ام.» توجه کنید. در این جمله زندگی جاده‌ای‌ در‌ نـظر گرفته شده است کـه در مـسیر‌ آن، دوراهی‌ وجود‌ دارد. لزوم یک انتخاب در زندگی‌ با‌ تجربۀ فیزیکی حرکت در جاده قابل درک است»(صفوی، 1382: 60). «انسان از طریق تجربۀ حرکت‌کردن خود و سایر پدیده‌های متحرک، برای پدیده‌های گوناگون، فضایی می‌آفریند که در آن می‌توان حرکت‌کرد»(همان: 69).

طرح‌واره‌های حرکتی هم دارای نقطه‌ی آغاز، پایان و مسیر است و چون نوع حرکت و جهت از جایی به جای دیگر متفاوت است، طرح‌واره‌ی حرکتی نیز به واسطه‌ی تعدد جهات به سه دسته‌ی افقی، عمودی و چرخشی تقسیم می‌شود»(جانسون، 1987: 121).
خورشید خانم از خونه‌ش اومد بیرون. ابر خورشید رو ندید، ولی گرما رو حس کرد، سری تکون داد، پاورچین شد و رفت. رنگین کمون اول یک رنگ بود ولی کم‌کم، هفت رنگ قشنگ شد، ... گوشۀ آسمون کمون کرد، نشست.

طرحوارۀ حجمی
يکي از انواع طرح‌های تصويري که جانسون به بررسي آن پرداخته طرحوارۀ حجمي است. «انسان از طريق تجربۀ قرارگرفتن در اتاق، تخت، خانه، غار و ديگر جاهايي که حکم ظرف پيدا مي‌کنند، بدن خود را مظروفي تلقي مي‌کند که مي‌تواند در ظرف‌هاي انتزاعي قرار گيرد»( جانسون،1987: ( 23).به عنوان مثال:
- رفته تو فکر.
- توي بد مخمصه‌اي افتاده.
- سعي کن خودت را از اين گرفتاري بيرون بکشي./ ازادی و حریت/ چاه
- قبلاً هم گفته بودم که مي افتي توي دردسر./
استعاره‌های فوق، نوعي حجم را نشان‌می‌دهد که برای فکر، مخمصه، گرفتاری و دردسر در نظرگرفته‌شده‌است که انسان را به صورت مظروف در خود مي‌گيرد.
خانم خرگوشه جهید تو لونه‌ش
آقا شیره کلاشو برداشت رفت تو دل جنگل

طرحوارۀ قدرتی
از ديگر طرحواره‌هاي ارائه شده توسط جانسون، طرحوارة قدرتي است. انسان در طول زندگي، گاه با مشکلات و موانعي برخورد مي‌کند که همچون سدي مستحکم در مقابلش قراردارند و قابليت انعطاف‌پذيري موجب‌مي‌شود تا در جهت رفع اين مشکل، حالات و راه‌حل‌هاي متفاوتي در ذهن نقش ببندد؛ بدين‌ترتيب، طرحي انتزاعي از اين برخورد فيزيکي در ذهن انسان صورت مي‌بندد که باعث مي‌شود وي اين حالات و کيفيات را منسوب به پديده‌هايي کند که در عالمِ واقع فاقد آن ويژگي‌اند»(یوسفی‌راد، 1382: 132).
یک‌ نمونه طرحوارۀ قدرتي آن است که آدمي در مسير حرکت با سدي مواجه شود که جز قطع مسير و ناتواني از عبور چارة ديگري نداشته‌باشد. به نمونه هایی از طرحواره های قدرتی توجه فرمایید:
-به هر جون کندني بود تونستم به اون قضيه فيصله بدم.
- هرکي بخواد سدّ راهم بشه، خودم شَرَّش رو از سرم کم مي کنم»(همان: 124).
آقا موشه پرید رو دیوار خورد به درخت افتاد زمین، کلاغه رو دید... (طرح‌وارۀ قدرتی)

استفاده از طرحواره ها چه فوایدی داره؟

کودکی را می‌شناختم که در درس املا ضعیف بود، او نقطه‌ی "ن" آخر کلمه را شبیه ب می‌نوشت؛ مثلاََ: نادان را ناداب می‌نوشت. نمره‌ی املایش همیشه کم بود و مادرش او را بی‌دقت و تنبل می‌دانست و تنبیه می‌کرد.

این مشکل کودک با خلق یک طرح‌واره‌ی حجمی در همان جلسه‌ی اول حل شد، وقتی به کودک گفته‌شد: نقطه‌ی نون تو  شکمشه.

این یک طرح‌واره‌ی حجمی است که در ذهن کودک نقش می‌بندد، و به‌سرعت استعاره‌ی مطلوب را در ذهن او ایجاد و خطای او را برطرف می‌کند.
انسان با استعاره می‌اندیشد و به گفته‌ی لیکاف ذهن انسان استعاری است. برای برطرف کردنِ خطاهای شناختی، ادراکی و... باید استعاره‌های درست به‌جایِ استعاره‌های غلطی که بر ذهن نقش بسته جایگزین شود.در این سی دی آموزشی به این ویژگی زبان توجه می‌کنیم که چطور با طرح‌واره‌ها داستان‌های تاثیرگذار بنویسیم. ضمن این‌که کارکردهای داستان را متناسب با ویژگی‌های روان‌شناختی کودک بررسی می‌کنیم.

سرفصل های کامل کارگاه:

• طرحواره های نظریه لیکاف و جانسون و نقش آن در خلق داستان؛
• شش کارکرد اصلی داستان؛
• استعاره ها و نقش آ ن در خلق داستان؛
• راهنمایی برای چاپ و نشر کتاب؛
• داستان نویسی براساس ویژگی های رشدی و روانی دورۀ کودکی؛
• خلق داستان در مسیر رشد سوپرایگویی سالم؛
• هیجانه ها و احساسات کودکان؛
• کهن الگوها و نقش آن در تاثیرگذاری اثر.

این دوره همراه با تخفیف ویژه چاپ کتاب و پشتیبانی دائمی و گواهی رسمی است. این فرصت عالی را از دست ندهید.

نمونه ای از پشتیبانی ما در پیام رسان های بله، ایتا، تلگرام و واتساب.

شاید سؤال شما هم باشد.
🌺🌺🌺🌺

سؤال‌هایی که مهارت‌جویان عزیز پرسیدند.
🌺🌺🌺🌺🌺

              🌺🌺🌺🌺

پاسخ استاد کارگاه، خانم دکتر حکیما

تکنیک‌رفتارگرایی در داستان

🌺🌺🌺🌺                 

مدرس دوره:
خانم دکتر فاطمه حکیما،

@fahimehhakima

فاطمه حکیما/ پژوهشگر مباحث بینارشته‌ای

مدیر مجموعۀ علمی آموزشی رواد، و مدیر نشر چاپی و دیجیتال رواد، دکترای ادبیات فارسی، دارای چندین مقاله پژوهشی در حوزه طرحواره ها
برگزیدۀ جایزۀ تحصیلی بنیاد ملی نخبگان، برگزیدۀ المپیاد دانشجویی،
تخصص: برگزارکنندۀ دوره های تخصصی مباحث بینارشته‌ای، نقد ونظریه¬‌های ادبی، عرفان¬پژوهی

دپارتمان روانشناسی گروه رواد:
فهیمه حکیما، دانش آموختۀ رتبه اول روانشناسی بالینی دانشگاه تهران، دانشجوی دکتری دانشگاه گیلان، عضو طرح هسته¬‌های نخبگانی (شهید احمدی روشن)
مطالب روانشناسی این دوره با همکاری دپارتمان روانشناسی گروه رواد آماده شده است.