شناخت محیط شاعران و نویسندگان در دورۀ پهلوی اول (حکومت رضاخان)

رَواد تاریخ دورۀ پهلوی اول

دورۀ پهلوی اول برزخ بین مشروطه و دورۀ پهلوی دوم است. شاعران عهد مشروطه و معاصر عموماً این دوران را درک کرده اند. شاید در شعر و نثر شاعران و نویسندگان با واژۀ «بلدیه» رو به رو شده باشید، دربارۀ بلدیه و نقش آن چه می‌دانید؟ یکی از نقش های بلدیه رعایت بهداشت بوده است.

«بلدیه به عنوان یک نهاد جدید، از دوره ی مشروطه فعالیت خود را آغاز کرد و در دوره ی رضا شاه به صورت جدی تر به فعالیتهای خود در زمینه ی شهرسازی، نظافت شهرها و تأمين احتياجات شهروندان پرداخت بخشی از اقدامات بلدیه در زمینه ی بهداشت عمومی جامعه بود. اسناد این دوره به روشنی نشان دهنده ی تلاش بلدیه برای سروسامان دادن به وضعیت بهداشتی جامعه هستند. نظارت بر حمام ها و مغازه های اغذیه فروشی نظارت بر پزشکان و داروخانه ها تلاش برای گسترش بیمارستانها، نظارت بر اصنافی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم با بهداشت و سلامت مردم ارتباط ،داشتند توجه به بهداشت ،زنان توجه به بهداشت عمومی جامعه و فرهنگ سازی در این موارد و ... از جمله اقدامات بلدیه در زمینه ی بهداشت جامعه بودند.

(بلدیه و بهداشت عمومی در دوره پهلوی اول-فصلنامة علمي-پژوهشی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا سال بیست و چهارم دوره جدید ،شماره24،پیاپی114،زمستان1393)

رضاخان چگونه به حکومت رسید؟

«در اواخر دورۀ قاجاریه، جامعۀ ایران با پیامدهای مهلک جنگ جهانی اول دست و پنجه نرم می‌کرد. بنا بر مشهور، در سال 1297 حدود یک‌چهارم از جمعیت مناطق شمالی ایران در اثر قحطی سخت ناشی از جنگ جهانی، جان خود را از دست دادند. بی‌کفایتی حکومت مرکزی در کنار عواقب وخیم جنگ جهانی برای جامعۀ ایران، سبب شکل‌گیری آرمان تأسیس «حکومت قوی و کارآمد» در اندیشۀ عموم روشنفکران و ملی‌گرایان ایرانی شده بود. در چنین شرایطی رضاخان سردارسپه به تالار سیاست در جامعه ایران گام نهاد.»( رضاخان؛ در رویای پیشرفت -هومان دوراندیش منبع: شهروند 1387 مرداد شماره 56)

گردآورنده: ثنا بابایی (دانشجومعلم زبان و ادبیات فارسی)